Priča iz 80-ih službujućega u TOC-u(Tehn. Operativni Centar)

[BORUTUS]

Na početku ovog posta spominje se telefonska centrala C-7 proizvedena sa strane Iskre (Telematike) u saradnj s Ericssonom. Drugi dio tvrdnje nije ravilan, jer je sa firmom LM Ericsson saradjivala tvornica Nikola Tesla iz Zagreba. Nikola Tesla proizvodila je za potrebe stacionarne telefonske mreže telefonskw centrale ARK/ARM 400, koje su bile upotrebljene kao krajnje centrale (bez mogućnosti tranzitiranja mreznih veza) na krajnjem nivou pomenute mreže.
Iskrine centrale C-7 koristile su se na višim nivoima mreže kao tranzitne/čvorne centrale, a većina od njih imala je i pretplatničke blokove za priključivanje lokalnih telefonskih pretplatnika (kombinirane centrale - nalazile su se u objektima sa većim brojem ljudstva, pa bi bilo neoptimalno graditi posebne tranzitne i lokalne centrale).
Centrale C-7 su pretstavljale okosnicu stacionarne telefonske mreže, zato su se postavljale u objektima sa visokim stepenom zaštite (Konjic, T-1 ......) i na mirnodopskim lokacijama k-di vojnih područja (početak izgradnje mreže 1977 godine, kraj 1988).
Centrala Bihać bila je smeštena unutar objekta Klek zbog visokog stepena zaštite istog i relativne blizine RR centra. Lokacija tako nije bila odabrana radi potreba aerodroma ali da se izbegne duplikacija opreme (Rangu k-de puka formacijsko nije sledovala C-7 već centrala nizeg ranga ARK 400) i nije bila u direktnom formacijskom sastavu RV i PVO.
Centrale sistema C-7 (elektromehanske - crossbar) bile su u celosti razvijene i proizvedeneu Iskri u Kranju na osnovu specifikacija funkcionalnosti Uprave Veza GŠ JNA i njen razvoj je bio 100% izvršen u Jugoslaviji. Normalno svi instalacioni radovi bili su izvedeni sa strane specijalne monterske ekipe (koja je montirala sve objekte) Iskrine Montažno-Servisne organizacije iz Ljubljane.
Kao uzor arhitekture izgradnje (struktura sa upotrebom komutacionih blokova, povezanih sa fleksibilnim projektno definitranim linkovima, registri, analizatori i tipovi prenosnika za tranzitnu i dostupnu mrže ) bio je uzet sistem Pentaconta firme ITT (Belgijska podružnica Bell Telephones Mfg).
Svi navedeni detalji su mi poznati radi toga, jer sam bio glavni pojektant svih tih centrala, zadužen za saobraćajno dimenzioniranje centrala i mreže. Na dijelu projekata, vezanih na konkretni smještaj, montažu i testiranje opreme nisam radio, tako da nažalost nisam bio u nijednom od pomenutih objekata.

[relay station]

hvala na vrlo detaljnom objašnjenju,imam 2 pitanja

1.dali znaš nekog iz te specijalne monterske ekipe?
mozda da se dođe do tih ljudi koji znaju /bili su na lokacijama pa bi mogli otprilike godinu i detalje montiranja
2.objekat T-1 je?

[11807]

@Borutus, hvala na informacijama. Jedno pitanje - jesu li se u stacionarnoj mrezi koristile i Tesline AXE centrale?

[BORUTUS]

1. Sastav MSO (Montažno servisna organizacija), kji je izvodio montažne radove na teritoriju čitave Jugoslavije bio je organizovan na teritorijalnom principu sa organizacionim jedinicama u svim glavnim gradovima republika, a i montažeri su bili ljudi iz tih sredina. Vojni program (Specialna grupa) vodila su dvojica drugara iz centralne (Ljubljanske) ekipe - to su bili (sa stajališta nas mlađih) stariji iskusni ljudi i obojica su nažalost već pokojna. Ostali momci su bili iz beogradske filijale i sa njima sam nažalost izgubio svaki kontakt. Već godinu dana pokušavam uspostaviti vezu sa mojim suradnikom, (mojim vršnjakom po godinama i po specijalnosti - i ja sam bio rezervni oficir tehničke službe) - iz UV GŠ (koji je u periodu saradnje prošao činove od kapetana do majora a po nekim informacijama imao je na kraju karijere prilčno značajno mjesto v VJ).
2. Centrale AXE su novija (elektronska) generacija telefonskih centrala za javnu telefoniju većih kapaciteta pa kao takve nisu bile upotrebljavane u specijalnim mrežama.
Telefonska mreža JNA bila je naime izgrađena u analognoj elektromehanskoj tehnologiji, a pri sam kraj Juge (1989) bio je iniciran program modernizacije - u fazi predizbora konkurirali su sva tri tadašnja proizvodaća telefonskih centrala M.Pupin iz Srbije sa cera belgijskog izvora (GTE-Pupin) Nikola Tesla iz Zagreba sa svojom pretplatničko/mrežnom centralom (poslije toliko godina niam siguran ili sa AXB ili ETC 960) i Iskratel sa sistemom SI2000 N. Do početka raspada države jedini Pupinu je bilo odredjeno testno mjesto u Pančevu, a mi ostali (na sreću) nismo imali troškova sa unaprijed propalim projektom.

[BORUTUS]

Zaboravio sam za T-1 - to je bilo u moje našim dokumentima ime za ARK GŠ jugoistočno od Bgd, pod Avalom (ali ne Beli Potok)- to je bila centrala najvišeg ranga u mreži i bila je izgradjena (posle instalacije probne centrale u KVO Ljubljana) i puštena u saobraćaj prva. Inače svaka Vojna oblast i Vojno pomorska oblast (po organizaciji pred 1985 godinom) imala je po jednu centralu u zaštićenom objektu (tranzitna mreža je bila u biti duplicirana s po jednom mirnodopskom lokacijom i jednom na zaštićenom objektu - postojale su (osim RR pravaca) i rezervne veze po VF kablovima.

[FirewireHR]

negdje je spomenuto da je u objektu jedino na akl bio televizor
to 1978 god nije bilo tako
televizor u zvijezdi
http://i1300.photobucket.com/albums/ag9 ... c5a7a0.jpg

Kaže čovjek ovako...

TV u Zvijezdi, slika, nisam siguran ali mislim da je ovo OC nekog puka PVO, po crnim telefonima ispred i konzlom za klimu koja je na suprotnom zidu kakve nigdje u objektu nije bilo.
Ja i kolega smo razmisljali da u KZ postavimo TV jer je dezura bila 24h ali kad smo vidjeli koliko treba antenskog kabla i pojacavaca odustali smo do ideje. lakse je bilo otici kod ____ na toranj.

...dalje;

Borutus je dao bas tacne detalje oko C-7, greska je do mene kad je u pitanju ericsson, a vidi se da je covjek specijalista za ono sto pise.
Inace ekipe za montazu se dobro sjecam, bila je jedna zena mislim da je bila rodom iz Pule u ekipi koja je nabacivala parice u razdelniku

[relay station]

mi u temi o toc dođemo do goc(t1)

[11807]

Hvala! Kabeli su bili veceg kapaciteta od RR mreze, to je bilo bar 900 kanala?

[BORUTUS]

I još jedan detalj u vezi sa zastavnicima i pukom veze iz Samobora - u Samoboru bio je 369 PV (VP 7236) a ne 367. U tom puku sam naime stažirao godine 76/77,

[relay station]

vojna pošta si ispravno naveo,no kod oznacavanja puka ocito si nešt pomješao
imao sam srece jednom pričat baš sa gospodinom koji je bio komadant tog 367 puka veze a tako je zavedono i po svim dokumentima ima na netu dosta o tome

[relay station]

Kaže čovjek ovako...

TV u Zvijezdi, slika, nisam siguran ali mislim da je ovo OC nekog puka PVO, po crnim telefonima ispred i konzlom za klimu koja je na suprotnom zidu kakve nigdje u objektu nije bilo.
Ja i kolega smo razmisljali da u KZ postavimo TV jer je dezura bila 24h ali kad smo vidjeli koliko treba antenskog kabla i pojacavaca odustali smo do ideje. lakse je bilo otici kod ____ na toranj.

aleksa ristic je u to vrijeme bio gazda tamo dakle moze bit ili oc u zvijezdi ili stari oc na koti?

[VP4868/4]

@Borutus, hvala na informacijama. Jedno pitanje - jesu li se u stacionarnoj mrezi koristile i Tesline AXE centrale?

Mi smo 86/87 spominjali AXE10 s postovanjem i zamisljali kako to cudo izgleda.
Mislim da se juga raspala prije nego su se dobro uhodale.

[relay station]

negdje je spomenuto da je u objektu jedino na akl bio televizor
to 1978 god nije bilo tako
televizor u zvijezdi

evo i teksta sa 5 stranice
mozda i neko prepozna pilote

[Let_lampa]

evo i teksta sa 5 stranice
mozda i neko prepozna pilote
[/quote]


Treći s lijeva je zadnjih najmanje 10 godina, po do raspada letio na Batajnici, na MIG-21 a kasnije i MIG-29.
Šesti s lijeva me podsjeća na jednog koji je isto toliko vremena radio na Željavi, nikad na Batajnici.
Možda je slika s nekog mjesta kada se radila nekakva zajednička vježba ili obuka u gađanju,...

[BORUTUS]

Nekoliko misli u vezi s telefonskim centralama i njihovom tehnologijom

Zaista sredinom 80 godina bilo je govora o zamjeni relativno nove opreme telefonskih sistema sa novijom tehnologijom.
Jedna od opcija bila je i Ericssonova (Teslina) linija, bazirana na tehnologiji AXE. Pošto su bile AXE centrale namjenjene javnim mrežama sa deleko većim zahtjevima po kapacitetu od specialnih mreža (čitaj vojska, unutrašnji poslovi, željeznica, elektroprivreda), na osnovu iste proizvodne tehnologije (postojećih masovnih ploča štampanih kola) Ericsson razvio je familiju AXB - sa sistemom upravljanja (čitaj računarima) bitno manjeg kapaciteta od AXE i sa specijaliziranom funkcionalnošču (programska oprema) potrebnom u specmrežama.
Za ilustraciju redukcije fizičke veličine telefonske opreme dao bi samo jedan primer - centrala u zgradi (bombardovanoj) SSNO u Beogradu u tehnologiji C-7 imala je više od 110 stalaka širine 60 cm i visine 250 cm bez sistema za napajane (aku baterije + ispravljači) medjusobno povezanih sa više od 5.000 100 žilnih kablova! Isti kapacitet mogao bi se sa tehnologijom iz kraja 1990 godina pakirati u 3 - 4 stalka širine 60 cm i visine 200 cm (uključujuči i potrabno napajanje s baterijama). U posljednjih deset godina volumen se nije bitno mjenjao (unatoč prelaska na IP tehnologiju i u govornim komunikacijama) - pri upotrebi iste kablovske infrastrukture.

I još o nazivu puka veze u Samoboru:

Na netu zaista svuda pojavljuje se brojka 367 no u mojim papirima (kratkim dnevnim beleškama iz godine 1976/77, kad sam proveo 7 mjeseci u toj jedinici na stažu) na više mjesta našao sam brojku 369 pv. Ta brojka mi je ostala u sječanju i u vezi sa sljedećom koincidencijom - u biblioteci puka u vremenu služenja vojnog roka pronašao sam neku povjesnu knjigu (publiciranu sa strane Vojnoistorijskog instituta JNA) u kojoj je bio i kratki osvrt na ulogu hrvatske vojske na istočnom bojištu te je bila navedena 369. legionarska divizija u sastavu 6. armije (Staljingrad) - brojčana oznaka bila je identična sa mojim pukom i to mi je ostalo u sjećanju.
Pretpostavljam, da smo obojica u pravu, pošto pretpostavljam da je prilokom reorganizacije JNA u drugoj polovini 1980 ih godina (ukidanje ljubljanske armijske oblasti) došlo i do preimenovanja odnosno "administrativne" relokacije jedinica. Naime u Ljubljani u kasarni Ljubo Šercer (bivša topnička kasarna, gradjena još u vrijeme Austougarske) bio je lociran puk veze komande Ljubljanske armije identičan po formaciji mojem puku, koji je bio ukinut i njegova brojka oslobodjena (brojka je bila je bila po strukturi slična - 36x) a čini mi se da su bil ukinuta neka druge armije (slovenski slučaj poznajem radi publiciteta u štampi i novojoj literaturi vojne povjesti na teritoriju RSlovenije), pa su se oslobodile i neke druge redne brojke.
Na osnovu navedenog obojica smo vjerovatno u pravu - pitanje je jedino u datumu opisanog slučaja.

Vaša ideja da potažim kojeg od pripadnika montažne i ispitne grupe, zaduženih za vojne projekte je dobra i tokom dana našao sam trag za nekolicinom - nadam se da ću ih uistinu pronaći.